Το μυαλό μου είναι ανοιχτό – Schechter Bruce

Τα μαθηματικά ταξίδια του Πολ Έρντος

Τι αριθμό Έρντος έχεις;

Οι μαθηματικοί, αν και θετικοί άνθρωποι, έχουν και αυτοί τις «ιδεοληψίες» τους. Μία από αυτές είναι ο περίφημος Αριθμός Έρντος, ο οποίος «βαθμολογεί» τους συναδέλφους τους ανάλογα με τη σχέση τους με τον μεγάλο Ούγγρο μαθηματικό (με αφορμή τον μεγάλο αριθμό συνεργασιών του Έρντος με άλλους μαθηματικούς). Ο Πολ Έρντος –και μόνον αυτός– έχει τον αριθμό 0. Όλοι οι υπόλοιποι βαθμολογούνται με βάση τη σχέση τους μαζί του. Όποιος έχει συνυπογράψει μια εργασία με τον Έρντος βαθμολογείται με 1, όποιος έχει συνυπογράψει μια εργασία με κάποιον συνυπογράψαντα του Έρντος βαθμολογείται με 2 και ούτω καθ’ εξής.

Εθισμένος στον καφέ και τις αμφεταμίνες, υπερδραστήριος, με σκέψη κρυστάλλινης διαύγειας, ιδιοφυής και χιουμορίστας, αδημονούσε να μοιραστεί απλόχερα τις πρωτοποριακές ιδέες του με όποιον ήταν πρόθυμος να του προσφέρει λίγο χώρο και είχε όρεξη να ιντριγκάρει τον νου του. Ένα διανοητικό ταξίδι στο μαθηματικό σύμπαν του Έρντος, εκτός από δραστηριότητα πλήρους απόλαυσης, αποτελούσε, για όλους, πρώτης γραμμής ενημέρωση σε ό,τι αφορούσε νέα θεωρήματα και αποδείξεις.

Ο άνθρωπος που πίστευε πως «η ιδιοκτησία είναι μεγάλος μπελάς», δεν είχε μόνιμη κατοικία, ούτε αυτοκίνητο. Δεν χρειαζόταν να «κόβει» επιταγές, ούτε να πληρώνει φόρους εισοδήματος. Ο εκκεντρικός Πολ Έρντος ήταν ένας νομάδας στη χώρα των μαθηματικών. Ταξίδευε από τόπο σε τόπο, χτυπούσε τις πόρτες συναδέλφων του και δηλώνοντας «το μυαλό μου είναι ανοιχτό», ανακοίνωνε στον εκάστοτε «σπιτονοικοκύρη» ένα νέο μαθηματικό πρόβλημα (προς επίλυση) ή τη ρηξικέλευθη απόδειξή του σε μια άλυτη εικασία.

Το παροιμιώδες μνημονικό του και οι γνώσεις του σε πλήθος μαθηματικών πεδίων, έκαναν τον Πολ ανεξάντλητη πηγή εξειδικευμένης πληροφορίας. «Στα χρόνια πριν από το διαδίκτυο, υπήρχε ο Έρντος», έλεγαν όσοι φίλοι του φρόντιζαν, γενναιόδωρα, για τη συντήρηση αυτής της αλησμόνητης, αξιαγάπητης μαθηματικής φυσιογνωμίας που ανακάλυπτε –σαν κρυμμένους θησαυρούς– καθολικές ιδέες και ταύτιζε τις λαμπρές αποδείξεις με την ποίηση.

Ο Πολ Έρντος, ένας από τους σημαντικότερους μαθηματικούς του 20ού αιώνα, και αναμφιβόλως ο πιο εκκεντρικός, μέχρι τα δεκαεπτά του είχε ήδη αναγνωριστεί διεθνώς ως παιδί-θαύμα. Το νόημα της ζωής του ήταν η διατύπωση μαθηματικών εικασιών και η επίλυση μαθηματικών προβλημάτων. Χάρη στο εκπληκτικό έργο του στη Συνδυαστική, τη Θεωρία Γραφημάτων, τη Θεωρία Αριθμών, τη Θεωρία Πιθανοτήτων και τη Θεωρία Συνόλων, απέκτησε τον τίτλο του πιο παραγωγικού μαθηματικού που έζησε ποτέ.