Τζον Φον Νόιμαν : Ο άνθρωπος από το μέλλον – Ananyo Bhattacharya

‘Αραγε, ήταν ένας «φριχτός» άνθρωπος ο Τζον φον Νόιμαν όταν πρότεινε έναν προληπτικό πόλεμο με τους Σοβιετικούς, στο πλαίσιο της γεωπολιτικής τουΨυχρού Πολέμου; Ήταν ένας αλτρουιστής όταν στάθηκε στο πλευρό του Μάντελμπροτ και όταν υπεράσπισε τον Οπενχάιμερ (τον κομμουνιστή «πατέρα» της ατομικής βόμβας) ή μήπως ήταν ένας άκαμπτος ορθολογιστής όταν έσπερνε αθόρυβα λύσεις για τις προκλήσεις που θα αντιμετώπιζε η ανθρωπότητα στο μέλλον; Δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις για αυτή την πολυσχιδή προσωπικότητα, για αυτή την αδιανόητη υπερδιάνοια του 20ού αιώνα.

-Τα έξυπνα τηλέφωνά μας και η αρχιτεκτονική των υπολογιστών που μιμούνται το μυαλό μας,
– η αδυσώπητη στρατηγική νίκης στη θεωρία παιγνίων και η δυναμική της εξελικτικής βιολογίας (από τα αυτοαναπαραγόμενα διαστημόπλοια μέχρι τα xenobots),
– η τρομερή θερμοπυρηνική βόμβα και η αγωνία για τον πλανήτη μας,
– η απαράμιλλη μαθηματική νοημοσύνη, η ιδιόρρυθμη φιλανθρωπία και το χάρισμα να απολαμβάνεις να σκέφτεσαι…

…όλα έχουν το ανεξίτηλο αποτύπωμα του πολυμήχανου «Τζόνι».

Οι μαθηματικές συνεισφορές αυτού του Ούγγρου επιστήμονα με την «εξωγήινη» ευφυΐα καθόρισαν τα πνευματικά ρεύματα του αιώνα μας από την πολιτική μέχρι την οικονομία και από την τεχνολογία μέχρι την ψυχολογία. Οι ιδέες του ήταν αστείρευτες. Τις μοιραζόταν απλόχερα με τον Χίλμπερτ, τον Τιούρινγκ, τον Γκέντελ, τον Χάιζενμπεργκ, τον Φέινμαν, τον Μίνσκι, και με όλους τους κορυφαίους επιστήμονες της εποχής του, καθώς μεταπηδούσε από πεδίο σε πεδίο, δίνοντας παντού λύσεις.

Όπου κι αν πήγαινε, ο «Τζόνι» πυροδοτούσε επαναστάσεις. Ο ανυπέρβλητα «καθωσπρέπει» καθηγητής του Πρίνστον οδηγούσε τα πιο γρήγορα αυτοκίνητα, έκανε τα πιο ξέφρενα πάρτι, νυμφεύθηκε όμορφες γυναίκες και απολάμβανε το χρήμα. Μα, πάνω απ’όλα, αγαπούσε να σκέφτεται.

Μια βιογραφία της χειμαρρώδους, συγκλονιστικής ζωής του κοσμοπολίτη οραματιστή Τζον φον Νόιμαν και του κόσμου που μας έφτιαξε. Μια «βιογραφία ιδεών» που ηλεκτρίζει.

Μετάφραση: Σταύρος Πανέλης.